طالبی یکی از پرطرفدارترین میوه های فصل تابستان حتی در آن سوی دنیاست و به خاطر عطر و طعم دلپذیرش بسیارمحبوب است. نام انگلیسی آنCantaloupe است که از نام یک دهکده در ایتالیا به نامCantalup گرفته شده که در این محل طالبی برای اول بار در سال 1700 میلادی کاشت شده است.
طالبی متعلق به خانواده خیار و کدو است. گرمک و طالبی، شبیه خربزه هستند و از جهت غذا و پزشکی شباهت زیادی به خربزه دارند با این تفاوت که پیش از خربزه میرسند و لطیفتر هستند و هضم آنها آسانتر است.
طالبی یکی از بهترین منابع ویتامین آ است و مملو از بتاکاروتن بوده که در بدن تبدیل به ویتامین آ میشود. بتاکاروتن یک آنتی اکسیدان بسیار عالی است که از سرطان پیشگیری میکند، کلسترول را کاهش میدهد و درصد بیماریهای قلب و عروق را به طرز چشمگیری کم میکند.
این ویتامین در بهبود بینایی و حفظ سلامت و طراوت پوست، نقش ارزنده ای دارد. به علاوه بتاکاروتن بالای طالبی، مانع بروز آب مروارید در سالمندان میشود. طالبی همچنین حاوی ویتامین ث و علاوه بر آن، مواد مغذی دیگری مثل پتاسیم، اسید فولیک، فیبر، منیزیم، ید و ویتامین های ب6 است.
ویتامینهای طالبی
وجود مجموعهای از ویتامینها، به خصوص ویتامینهای گروه ب در این میوه، آن را به مادهای بسیار خوب برای تنظیم متابولیسم در بدن تبدیل کرده و از این رو میوهای بسیار مفید برای افزایش وزن کودکان و نوجوانان و افراد لاغر است. طالبی میوهای خنک و اشتها آور است و به دلیل دارابودن درصد بالای آب، فیبر و مواد معدنی مناسب، ادرارآور و ملین است.
طالبی و درمان کم خونی
مصرف این میوه همچنین به افرادی که از کم خونی رنج میبرند، توصیه میشود. مطالعات نشان داده است که افرادی که از آسم رنج میبرند، در صورت استفاده از میوههایی که خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی دارند، کمتر دچار حملات تنفسی میشوند. از این رو مصرف طالبی برای کسانی که سل ریوی دارند، مفید است.
طالبی سرشار از پتاسیم
همچنین میوههایی که پتاسیم بالایی دارند نظیر طالبی، موز، سیب و… از بروز نارسایی قلبی جلوگیری کرده و در صورت بروز، از شدت آن میکاهند. از آنجا که کلسترول، فشارخون و هموسیستیئن بالا، زمینه ساز بروز بیماریهای قلبی هستند، مصرف طالبی به دلیل دارابودن مواد مغذی برای کنترل این سه فاکتور، مفید است و در سلامت قلب نقش کارآمدی دارد. البته افرادی که از بیماری قند رنج می برند در مصرف طالبی باید جانب احتیاط را رعایت کنند.
فواید پوست طالبی
همچنین دانشمندان با تحقیق بر پوست میوههایی مثل خربزه و طالبی دریافتهاند که پوست این میوهها می تواند منبعی برای مسمومیت غذایی باشد؛ از این رو شستن کامل میوهها بسیار توصیه میشود.
خواص درمانی گرمک و طالبی
• طالبی میوه ای اشتها آور است.
• طالبی، ادرارآور، نرم کننده (ملیّن) و موجب طراوت و شادابی پوست بدن است.
• خوردن طالبی، بعد از غذا برایدرمان کم خونی مفید است.
• مصرف طالبی برای کسانی که سل ریوی دارند و یا مبتلا به یبوست و بواسیر هستند، مفید است.
• گرمک سرشار از ویتامین های آ وث و سلولز است.
• گرمک ملّین است؛ مخصوصاً برای کسانی که از یبوست می نالند مفید است.
• گرمک و طالبی، تشنگی را در تابستان تسکین میدهد.
• گوشت طالبی برای تسکین سوختگی های سطحی و یا درمان ورم پوست موثر است.
• آب طالبی برای نرم نمودن پوست مفید است.
طریقه مصرف آرتیشو,آرتیشو و لاغری,کنگر فرنگی,عرق آرتیشو و لاغری,مضرات کنگر فرنگی,طریقه مصرف کنگر فرنگی,خواص کنگر فرنگی
آرتیشو گیاه بومی مناطق مرکزی مدیترانه است ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط معتدل دنیا کشت یم شود . رومی ها در حدود 2000 سال پیش این گیاه را پرورش می دادند و بعنوان سبزی در سالاد استفاده می کردند .
آرتیشو در قرن شانزدهم در انگلستان و فرانسه برده شد و سپس در قرن نوزدهم در آمریکا کشت شد . اکنون کالیفرنیا و سواحل اقیانوس آرام مرکز کشت آرتیشو می باشد .
کلمه Artichoke از کلمه ایتالیایی Articicco مشتق شده که بمعنی میوه کاج می باشد و آرتیشو هم مانند میوه کاج است .
آرتیشو برای رشد احتیاج به آب و باران فراوان درد .
آرتیشو گیاهای است چند ساله درای ساقه ای راست که ارتفاع آن بحدود یک متر می رسد . برگهای آن پهن و دراز مانند برگهای کاهو است که برنگ سبز تیره است . در انتهای ساقه میوه آن که بشکل میوه کاج یا سیب فلس در است مشاهده می شود .گلبرگهای آن ضخیم و گوشتی بوده و انتهای گلبرگها ضخیم تراست که مصرف خوراکی درد .
برای خرید آرتیشو دقت کنید که برگها با نشده و سفت و سبز باشد . هنگامیکه برگهای آرتیشو قهوه ای است نشان دهنده کهنه بودن آن می باشد .
فصل آرتیشو معمولا ماههای فرودرین و دریبهشت ( آپریل و می )است .
برگهای خوردنی آرتیشو درای اینولین ، اینولاز و ماده ای تلخ بنام سینارین Cynarine می باشد .
سینارین خاصی زیاد کننده ترشحات صفرارا درد و علت صفرا بری آرتیشو داشتن این ماده است .
در صد گرم آرتیشو پخته مواد زیر موجود است :
انرژی 14 کالری
پروتئین 1/5 گرم
آب 86 گرم
مواد چرب 0/1 گرم
مواد نشاسته ای 5 گرم
کلسیم 22 میلی گرم
فسفر 40 میلی گرم
آهن 0/6 میلی گرم
سدیم 30 میلی گرم
پتاسیم 0 25 میلی گرم
ویتامین آ 40 واحد بین المللی
ویتامین ب 1 0/04 میلی گرم
ویتامین ب 2 0/02 میلی گرم
ویتامین ب 3 0/6 میلی گرم
ویتامین ث 5/2 میلی گرم
کبد و صفرا : قسمت هایی از این گیاه به علّت طعم تلخ و مواد مؤثری که دارد موجب تحریک و افزایش صفرا و دفع ادرار میگردد ، عصاره ی تلخ موجود در آرتیشو برای بیماریهای صفرا و کبد مورد استفاده قرار میگیرد.
کاهش وزن : استفاده از چای آرتیشو در لاغری و کاهش وزن موثر است و منبع عالی فیبر محسوب می شود. ، برای تهیه چای آرتیشو 10 گرم برگ خشک و 20 گرم برگ تازه آنرا در یک قوری کوچک آبجوش دم کنید و پس از بیست دقیقه آن را صاف کنید و هر روز 2 استکان از آن بنوشید.
چربی خون و نقرس : خوردن آرتیشو کلسترول خون را پایین می آورد ، استقاده از برگ تازه آرتیشو همراه با انواع سالاد فصل البته در صورت امکان همراه با کلم بروکلی بسیار مفید است.
آسم و تنگی نفس : برگ های تازه آرتیشو را آب بگیرید و روزانه 1 استکان پس از صبحانه و عصرانه میل کنید ، در صورت ترکیب شدن با مقدار مساوی میوه ی بِـه تاثیر آن چند برابر میشود.
گرفتگی رگ ها و تصلب شرائین : استفاده از آرتیشو به شکل سالاد همراه با جوانه هایی مانند جوانه گندم ، ماش ، عدس و … به صورت بخارپزشده با مقداری روغن زیتون بسیار موثر است.
اگزما و خشکی پوست : مقداری برگ تازه آرتیشو را رنده کنید و روی محل بگذارید و پس از ۱۰ دقیقه بشویید.
پاکسازی و دفع سموم بدن : به دلیل وجود مواد تانندار آرتیشو سموم بدن را دفع میکند ، استفاده از دم کرده آرتیشو توصیه میشود.
درمان زخم داخلی و خارجی و توقف خونریزی : ویتامین k در آرتیشو سبب قطع خونریزیهای داخلی و خارجی میشود ؛ مصرف خوراکی و همچنین تازه آن به شکل های مختلف همین تاثیر را دارد ( در گذشته زخمهای عمیق مانند زخم خنجر و تیر را با پاشیدن پودر آرتیشو خشک فورا درمان میکردند و به همین دلیل به آن قنگر یا قنگه یعنی التیام دهنده زخم میگفتند ).
تقویت حافظه : به علت داشتن فسفر به تقویت حافظه کمک میکند ، مصرف روزانه به همراه غذا و همچنین به صورت آب گرفته موثر است.
خواب آور : مصرف 1 استکان آب برگ تازه آرتیشو 1 ساعت پیش از خواب آرام بخش و خواب آور است.
کاهش اوره خون : مصرف روزانه آب برگ تازه آرتیشو همراه با آب کرفس تازه باعث کاهش اوره شده و از عوارض آن می کاهد.
دردهای استخوانی : آرتیشو به خاطر کلسیم برای استخوان درد و درد زیر بغل سودمند است ، برای درد های استخوانی مصرف خوراکی و همچنین پختن مقداری از برگ تازه به صورت آب پز و قرار دادن روی محل درد و بستن آن توصیه می شود.
دیابت : اینولین موجود در آرتیشو قند خون را ثابت نگه میدارد ، بیماران دیابتی نیم ساعت پیش و یا ۲ ساعت پس از هر غذا 1 استکان آب برگ تاره آرتیشو را بنوشند.
سیستم گوارشی : مصرف آرتیشوی پخته همراه با غذا به طور موثر نفخ ، گاز معده ، تهوع و درد معده را از بین می برد ، آرتیشو به علت داشتن آنتی اکسیدان برای سلامت کبد مفید است و ادرارآور طبیعی است و علایم سندروم روده تحریک پذیر را کاهش می دهد.
مادران شیرده آرتیشو نخورند : یکی از موارد منع مصرف آرتیشو در
خانمهایی است که به نوزاد خود شیر میدهند. از آنجا که مصرف آرتیشو و
برگهای آن تاثیر زیادی در کیفیت، بو و مزه شیر مادر میگذارد ممکن است
موجب بروز عکسالعمل نوزاد شده و او شیر مادر را نخورد. بنابراین درمانگران
به مادران شیرده و خانمهای باردار توصیه میکنند که در طول دوران بارداری
و دورانی که به فرزند خود شیر میدهند از خوردن موادغذایی و سالادهایی که
حاوی این گیاه است، پرهیز کنند.
آرتیشو چون گرم است ممکن است در بعضی از اشخاص تولید سودا کند لذا بهتر است با سرکه خورده شود .
ضمناً افرادی که طعم آرتیشو را دوست ندارند؛ اگر بخواهند از مزایای آرتیشو استفاده کننده تنطور قرص یا کپسول آرتیشو مصرف نمایند.
مصرف آرتیشو در زمان بارداری نیز باید محدود باشد.
مصرف آن ممکن است باعث حساسیت در بعضی افراد شود.
طبع عرق آرتیشواز نظر طب
قدیم ایران گرم و کمی خشک است. قسمت مورد استفاده گیاه آرتیشو، برگها و
قسمت وسط آن است که بهنام قلب آرتیشو معروف میباشد.
از مهمترین خواص عرق آرتیشو(کنگر
فرنگی) پیشگیری از تجمع چربی در سلولهای کبدی است. در طب سنتی آرتیشو و عرق
آن را به عنوان دارویی مفید برای درمان التهاب و اختلالات کبد معرفی کرده
اند.
عرق آرتیشو اوره و اسید اوریک خون را کاهش داده و خون را از سموم پاک میسازد.
میزان و نحوه مصرف عرق آرتیشو بسته به مزاج و طبع افراد متفاوت بوده، بنابر شرح زیر میباشد:
افراد با مزاج بلغمی و سودایی، به میزان 3 استکان در روز مصرف شود.
افراد با مزاج دموی، به میزان 6 قاشق غذا خوری در روز از این عرق استفاده نمایند.
میزان مصرف افراد با مزاج صفراوی، 3 قاشق غذا خوری در شبانه روز است.
آیا میدانستید که مصرف آرتیشو یا کنگرفرنگی به افزایش میزان سوخت کالری غذا کمک کرده و موجب کاهش وزن و لاغری میشود. در حقیقت افرادی که از کنگرفرنگی در یکی از وعدههای غذایی خود استفاده میکنند میتوانند از خواص درمانی این گیاه بهمنظور کاهش وزن استفاده کنند. بهترین روش برای مصرف روزانه آرتیشو یا کنگر فرنگی استفاده از آن برای تهیه انواع سالادهاست. به این ترتیب میتوانید هر روز با تهیه سالادهای متنوع از میوهها و سبزیهای مختلف و اضافه کردن مقداری آرتیشوی خرد یا رنده شده به کاهش وزن خود کمک کنید.
منبع: پایگاه پزشکان